Op 1 maart 2024 heeft het Openbaar Ministerie een belangrijke verandering gemaakt om slachtoffers beter te beschermen in het strafrecht. Met de ‘aanwijzing slachtoffers’ wordt de positie van slachtoffers sterker, waardoor ze meer invloed hebben in het strafproces. Deze nieuwe regel houdt in dat er standaard wordt aangenomen dat het slachtoffer gelijk heeft, tenzij het tegendeel wordt bewezen. Dit is een grote verandering in het rechtssysteem, die laat zien hoe belangrijk het is om slachtoffers te beschermen en hen gerechtigheid te bieden. Dit betekent een wezenlijke verschuiving in het rechtssysteem, die de nadruk legt op het belang van slachtofferbescherming en hen gerechtigheid te bieden.
Meer betrokkenheid van slachtoffers
Slachtoffers hadden al het recht om te spreken, maar de recente aanwijzing van het Openbaar Ministerie gaat nog een stap verder door de informatieverstrekking aan slachtoffers te verbeteren. Een opvallend initiatief hierin is de introductie van een ‘wensen- en schadeformulier’, dat direct naar slachtoffers zal worden gestuurd. Dit geeft slachtoffers de mogelijkheid om hun behoeften en schade aan te geven, waardoor zij actiever betrokken worden bij het proces.
Vraagstukken en consequenties van de nieuwe richtlijn
Echter, bij nader onderzoek komen er enkele vraagstukken met betrekking tot deze nieuwe richtlijn naar voren. Met name artikel 5.4, waarin het Openbaar Ministerie wordt toegestaan om schriftelijke slachtofferverklaringen toe te voegen aan de processtukken, roept vragen op met betrekking tot de privacy van medische dossiers. Daarnaast zorgt artikel 7.1 voor bezorgdheid, aangezien slachtoffers inzage kunnen krijgen in alle processtukken met betrekking tot hun zaak.
Dit lijkt op het eerste gezicht een positieve ontwikkeling, maar in werkelijkheid brengt het verschillende ongewenste situaties met zich mee. Het kan bijvoorbeeld leiden tot grote teleurstelling bij slachtoffers na een vrijspraak. Bovendien zorgt het voor onzekerheid over de rechtszaak. De verdediging krijgt mogelijk niet tijdig inzicht in welke documenten aan de slachtoffers zijn verstrekt, wat onomkeerbare gevolgen kan hebben. Na een vrijspraak of het stopzetten van de rechtsvervolging heeft het slachtoffer mogelijk toegang tot zeer persoonlijke informatie over de verkeerde persoon, wat niet wenselijk is.
Twee afzonderlijke fases voor een eerlijk proces
Het is van cruciaal belang om het strafproces in twee afzonderlijke fasen te verdelen. In de eerste fase moet de focus liggen op de schuld en strafbaarheid van verdachten. Zodra de juiste persoon is vervolgd, dient er in een aparte procedure volledige aandacht te zijn voor de rechten van slachtoffers. Op deze manier wordt recht gedaan aan alle partijen en wordt een evenwichtige balans gevonden tussen de bescherming van slachtoffers en het recht op een eerlijk proces voor verdachten.
Advies nodig?
Als advocatenkantoor staan wij achter het belang van slachtofferbescherming en streven we naar een eerlijk rechtssysteem. Wij blijven de ontwikkelingen op dit gebied nauwlettend volgen en zullen ons blijven inzetten voor de bescherming van de rechten van onze cliënten. Neem contact met ons op voor meer informatie.