Op maandag 16 maart 2020 zijn nieuwe maatregelen aangekondigd om de verspreiding van het coronavirus verder in te perken. Daarbij werd ook een strafbaarstelling genoemd voor mensen die zich niet houden aan de aangekondigde maatregelen. Wij beantwoorden graag de vragen die u mogelijk heeft: Kan er zomaar een boete worden uitgedeeld als u met meer dan twee mensen bij elkaar staat? En waar is die strafbaarstelling op gebaseerd? En wat als ik het niet eens ben met een opgelegde boete? Hoe zit het met die strafbaarstelling Corona maatregelen?
Maatregelen tegen verspreiding Corona
Eerst maar de bespreking van de maatregelen: Iedereen moet 1,5 meter afstand van elkaar houden. Verder zijn alle openbare bijeenkomsten of evenementen, ongeacht de grootte, verboden tot 1 juni 2020. Voor begrafenissen en kerkelijke bruiloften gelden uitzonderingen. Het eerder vastgestelde maximum van 100 personen is verlaten; vanaf drie mensen is al sprake van een ‘groep’. Burgemeesters kunnen op basis van noodverordeningen strenger optreden tegen mogelijke overtredingen van deze voorschriften.
Privacy en huisrecht
Ook winkels moeten een scherp deurbeleid gaan voeren, om zo grip te houden op het aantal mensen in de winkel. Mensen met ‘contactberoepen’, zoals een schoonheidsspecialiste of een kapper, mogen hun werk niet meer uitvoeren. Tot slot is het dringende advies om thuis niet meer dan drie mensen te ontvangen. En zodra één iemand in het gezin gezondheidsklachten heeft, dient het hele gezin thuis te blijven. Die laatste twee zaken zijn nauw gekoppeld aan bijzondere grondrechten zoals privacy en huisrecht. Handhaving daarvan door middel van sancties kan nu niet en zal ook niet snel gaan plaatsvinden door nog meer maatregelen. Maar de andere maatregelen kunnen en zullen bestuursrechtelijk of zelfs strafrechtelijk worden gehandhaafd.
Juridisch niet goed doordacht
Het gaat om vergaande maatregelen die juridisch niet goed doordacht zijn. Op dit moment is er sowieso nog veel onduidelijk, omdat de noodverordeningen nog in de maak zijn. Maar wat vaststaat, is dat de verboden zoals die nu gecommuniceerd zijn, veel vragen oproepen. Wat is bijvoorbeeld een bijeenkomst van meerdere mensen? Hoe moet dat als iemand naar zijn werk gaat en samen met meer dan drie personen aan de bouw van een huis werkt? Of hoe zit het met die vergadering op kantoor, waar meerdere mensen aan deel nemen? Het verbieden daarvan zal niet de bedoeling zijn geweest, maar vooralsnog is het niet duidelijk hoe dat dan wordt uitgezonderd. En wat als ik met samen met iemand in het park loop en iemand voegt zich ongevraagd bij ons?
Strafbaarstelling Corona maatregelen
Volgens het kabinet zal de politie handhavend optreden bij niet naleving van de genomen maatregelen. Er kan een sanctie worden opgelegd op grond van artikel 443 Wetboek van Strafrecht. De straf op overtreding van de voorschriften is aanzienlijk: hechtenis van ten hoogste drie maanden of een geldboete van de tweede categorie. Dat is tot maximaal EUR 4.350,- Deze zaken zullen door de Kantonrechter worden behandeld als mensen die een boete krijgen, in verzet gaan. Een verweer dat u zou kunnen voeren, is dat een boete van enkele honderden euro’s (die € 4.350,- is namelijk het maximum), niet proportioneel is. Zeker niet als uw zaak pas maanden later een keer door een rechter behandeld wordt.
Misdrijf
Daarnaast is het niet opvolgen van een ambtelijk bevel strafbaar gesteld in artikel 184 Wetboek van Strafrecht, Dat is een misdrijf. Vervolging op basis van dit artikel is alleen mogelijk als het bevel bevoegd en krachtens een wettelijk voorschrift is gegeven. Overtreding van artikel 184 wordt, omdat het een misdrijf is, fors bestraft: een gevangenisstraf van ten hoogste drie maanden en/of een geldboete van de tweede categorie kan op de loer liggen. Bijstand door een advocaat is dan ook aan te raden. Temeer omdat mocht er sprake zijn van een noodtoestand, de straffen zelfs met eenderde kunnen worden verhoogd (art. 31 Wet Buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag). Een veroordeling voor een misdrijf kan grote gevolgen voor u hebben, bijvoorbeeld bij het verkrijgen van een Verklaring omtrent het gedrag (VOG).
Wet publieke gezondheid
Op grond van artikel 7 van de Wet publieke gezondheid (Wpg) geeft de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport leiding aan de bestrijding van een infectieziekte behorend tot categorie A. Het RIVM adviseert de Minister en verricht werkzaamheden namens de Minister (art. 6c lid 1 Wpg). De Minister kan de voorzitter van de veiligheidsregio opdragen om de bestrijding van (in dit geval) Corona ter hand te nemen. In de praktijk is dit vaak de burgemeester van de grootste stad in die regio. Daarbij kan de Burgemeester opdragen worden dat deze maatregelen, zoals omschreven in de Wet publieke gezondheid, toepast. Op grond van hoofdstuk V van diezelfde wet kunnen maatregelen genomen worden ter preventie van de verdere verspreiding van de infectieziekte.
Voorzitter veiligheidsregio
De Wet publieke gezondheid kent sowieso verregaande bevoegdheden toe aan de Voorzitter van de veiligheidsregio. Zo kan deze bij een ernstig dreigend gevaar voor de volksgezondheid gebouwen of terreinen dan wel gedeelten daarvan sluiten. Ook kan hij een verbod uitvaardigen tot het gebruik maken of betreden van vervoersmiddelen (art. 47 lid 3 sub a en b Wpg).
Noodverordeningen
In de persconferentie van 23 maart 2019 stelde Minister Grapperhaus dat gemeenten via noodverordeningen mogelijkheden krijgen om op te treden als burgers zich niet aan de corona-adviezen houden. De basis die de minister daarvoor noemde is artikel 174 van de Gemeentewet. Een andere basis zou kunnen worden gevonden in artikel 176 jo. 175 lid 1 van de Gemeentewet. Noodverordeningen zoals daar bedoeld zijn enkel toegestaan als er sprake is van een oproerige beweging, andere wanordelijkheden of rampen of zware ongevallen. De burgemeester kan dan algemeen verbindende voorschriften geven die ter handhaving van de openbare orde of ter beperking van gevaar nodig zijn. Met deze noodverordening kan zelfs worden afgeweken van in de Grondwet vastgelegde rechten en plichten. Hoe dat ook zij, het recht op samenkomen en zelfs van vereniging kan worden beperkt, zoals nu het geval is, aangezien alle gelegenheden waar mensen bij elkaar komen zijn verboden tot 1 juni 2019.
Informatie of hulp nodig?
Hiermee zijn de belangrijkste vragen wel beantwoord. Er kunnen noodmaatregelen worden gemaakt en strafbaarstelling bij overtreding is mogelijk. Maar de vraag is of die straffen straks stand houden bij toetsing door een rechter. U kunt bezwaar of verzet aantekenen tegen een boete. Of dat slaagt is nog niet duidelijk, maar wij kunnen u daarbij helpen. Zoek zeker hulp als u wordt vervolgd voor het misdrijf van artikel 184 Wetboek van Strafrecht. De vraag is namelijk of vervolging voor de overtreding (artikel 443 Wetboek van Strafrecht) niet veel meer in de rede ligt. Wilt u meer informatie of heeft u hulp nodig bij het aanvechten van een boete? Bel ons dan geheel vrijblijvend voor advies. U kunt ook gebruik maken van de chatmogelijkheid.